مبــانی ومکــانیزم همکــاريهــاي زیســت محیطــی ایــران و همسایگان در حوزه آبهاي رودخانهاي مشترك
وجود رودخانههاي متعدد و مشترك مرزي میان ایران و همسایگان از یک سـو و کـاهش منـابع
آبی و آلودگیهاي آب از سوي دیگر، موجب اهمیت این آبها در سطح بین المللی و زمینه تبدیل
آن به یکی از منابع اختلاف و تنش میان کشورهاي ذينفع در آینده را فراهم نموده است. حقوق
بین الملل در دهههاي اخیر در کنار تلاش براي نظاممند نمودن بهرهبرداري از آبهاي مشـترك
بین المللی، درصدد تدوین اصول و قواعدي بـراي جلـوگیري از کـاهش آلـودگی و محافظـت از
آبهاي بین المللی به عنوان بخشی از محیط زیست منظقهاي بوده اسـت. تصـویب کنوانسـیون
1997 گامی مهم و اساسی در توسعه حقوق بین الملل محـی طزیسـت معاصـر بـه شـمار آمـده و
بسیاري از اصول حقوقی مطرح در حقوق بین الملل محیط زیست، از قبیل اصل «بهرهبـرداري و
استفاده منطقی و منصفانه از منابع»، اصل «ممنوع بودن وارد آوردن خسارت بر قلمرو سـرزمینی
دولت دیگر» و اصل «همکاري بین المللی» تدوین و ارائه گردیـده اسـت. در نبـود توافـقهـاي
دوجانبه و چندجانبه به نظر میرسد این کنوانسیون چارچوب مناسبی براي همکاري میان ایران و
کشورهاي همسایه در زمینه حفاظت، مدیریت و جلوگیري از آلودگی این آبها بر اساس نظریـه
مــدیریت مشـترك در چــارچوب رویکـرد حقـوقی بــه عنـوان یکـی از محورهـاي همکـاري
زیس تمحیطی میان ایران و همسایگان را فراهم نموده است.
واژگان کلیدي: رودخانه هاي مشترك ایـران و همسـایگان، حقـوق بـین الملـل محـیط زیسـت، کنوانسیون نیویورك 1997 ،آبراههاي بین المللی